Herrmann logo

resultaat met kwaliteit

Uit voorzorg, zet alles maar stop (of is dat - een ongezonde reflex?)

voorzorg is vergif

Voorzorg is het veilige uitgangspunt waarvoor Europese politici steeds vaker kiezen. Het idee is simpel: voorkomen is beter dan genezen. Deze volkswijsheid vormt de basis voor wetten en verdragen, vooral bij de Europese Unie en de Verenigde Naties, rond milieubescherming, voedselveiligheid, duurzame ontwikkeling en internationale handel. Het voorzorgsprincipe leidde ertoe dat cfk's niet langer de ozonlaag aantasten, dat ons voedsel gevrijwaard blijft van sommige E-nummers en dat genetische modificatie in de landbouw aan banden werd gelegd.

Wat is het probleem als we voorzorg centraal stellen?

'Dan achten we een technologie, ingrediënt of product gevaarlijk totdat we zeker weten dat het veilig is. Dat is problematisch, want wat de een zeker of veilig vindt, is voor de ander nog niet zeker of veilig genoeg. Het voorzorgsprincipe keert de bewijsvoering om, alsof je schuldig bent totdat het tegendeel is bewezen.'

Dat kan best een gezonde houding zijn als de invloed van een innovatie op de volksgezondheid of het milieu nog ongewis is.

'Soms is het gerechtvaardigd, zoals toen lood niet langer werd toegestaan in brandstof. Voorzorg kan, maar pas nádat je andere maatregelen hebt genomen. In de auto doen we een gordel om, zodat we bij een ongeluk niet door de voorruit vliegen, maar nog altijd rijden en remmen we zodanig dat we liever niet in een ongeluk belanden.'

Waarom vindt u de nadruk op voorzorg dan schadelijk?

'Dan staren we ons blind op mogelijke gevaren, terwijl we juist moeten kijken naar het totale plaatje: wat zijn voordelen, wat zijn nadelen, kunnen we negatieve aspecten terugdringen, et cetera. Als je vanuit voorzorg naar de eerste mobiele telefoon had gekeken, zou je de straling opmerken en concluderen dat zo'n ding niet op de markt mag komen. Dan mis je dus ook alle voordelen die een mobiele telefoon met zich meebrengt. Je kunt fabrikanten beter verplichten de straling terug te dringen naar een zo laag mogelijk niveau, zo laag als redelijkerwijs haalbaar is, zodat deze geen schade meer kan aanrichten. Dat is een normale risicoanalyse. Helaas zijn we in de Europese Unie op het punt gekomen dat voorzorg zo ongeveer de vervanger is geworden van risicomanagement. We zijn het verleerd om met risico's om te gaan.'

En toen brak er in China ineens een nieuw coronavirus uit...

'... en daar konden onze beleidsmakers dus niet mee omgaan. Ze hielden vol dat het virus geen enkele bedreiging vormde, zolang je maar niet naar Wuhan of Noord-Italië zou reizen en je je handen met zeep zou wassen. Dat was het! Dit ging door tot half maart, toen al zeker tien weken duidelijk was dat het virus een ernstig probleem vormde. En uiteindelijk was het enige antwoord om van de ene op de andere dag de samenleving en de economie vrijwel volledig dicht te gooien - een voorzorgsmaatregel, want het besluit was helemaal gericht op het uitsluiten van gevaar, koste wat kost.'

Zal deze crisis onze perceptie van hoe we met risico's moeten omgaan veranderen?

'Misschien worden we nu wakker. Als burgers gingen we denken dat de politiek alles voor ons regelt en alle gevaren uit ons leven wegpoetst. Dat droombeeld valt abrupt uiteen. We realiseren ons ineens dat we al onze verdiensten kunnen verliezen. Je kunt nu eenmaal niet alles wegnemen dat een zweempje gevaar heeft en verwachten dat het leven dan fantastisch zal zijn.

'Op dit moment luisteren we goed naar wat wetenschappers ons vertellen, over hoe we ervoor staan en wanneer we langzaamaan ons leven weer kunnen oppakken, en hoe dan precies. Die aandacht is een verademing, nadat goeroes en opiniemakers ons jarenlang hebben verteld dat wetenschap ook maar een mening is en dat wetenschappers lakeien zijn van de industrie. Het falen van voorzorg leidt ons terug naar de ratio van de wetenschap, al zal dat niet gemakkelijk gaan.'

Moeten we dan van al die voorzorg af?

'Nee, op zichzelf is voorzorg een gezonde, natuurlijke reflex. Een baby die leert lopen, houdt zijn handen omhoog, zodat hij beter in balans is en niet snel zal vallen. Voorzorg verdient een plaats in het proces van risicomanagement: om naar te kunnen uitwijken als andere maatregelen niet werken. Dus niet als basis, maar als laatste redmiddel.'

Uit: Volkskrant 2 mei 2020
MARCO VISSCHER

Inspiratiebron

Herrmann Beachvolleybal 2023
Teamspirit
Tips voor zinvolle controles en inspecties
Team Hermann in de groei
Waarom is ISO 9001-certificatie ondanks alles toch zo populair?
Auditstress
Een bevinding? Help!
Confed zet stappen (samen met Herrmann)
Even voorstellen
Herrmann Beach Volleyball 2022
De auditor en de voetbalcoach, wat hebben zij gemeen? (en waarom audits nuttig kunnen zijn)
Video: Verspilling voorkomen
De kracht van tegenspraak in het nemen van beslissingen
Trainingen voor de food, zo maken we het verschil
Is die negatieve feedback echt zo onterecht als je denkt?
Video: Borgen wat goed gaat
Video: Luisteren naar klanten
Video: Leren van fouten
Voor wat hoort wat
Webinars bij Herrmann
Klantenfeedback als aanjager voor het verbeterproces
Tips voor het vinden en aanpakken van Root Causes
Leren van fouten is geld verdienen!
Herrmann kennismaking
Werken aan verbeteringen, samen met de leverancier
Tips voor een klanttevredenheidsonderzoek met impact
Voorzorg is vergif
Tips voor online audits
Inzet werkstudent
Workshops van Herrmann? Een unieke kans om van elkaar te leren
Beach Volleybal 2019; een daverend succes!
Team Herrmann groeit
Herrmann Beach Volleyball 2019
Wat verstaan we onder informatie?
De zin en onzin van klanttevredenheidsonderzoeken
Begin met de 'grote vissen'
Overwegingen bij interne audits
10 tips voor een compact kwaliteitsmanagementsysteem
10 tips voor de management review
Wollig gedoe (of juist niet)
10 tips om klachten om te zetten in verbetering
Ezelsbruggetjes voor een goed gesprek
10 tips voor succesvolle leveranciersaudits
Audit tips van de kenners
Tips voor praktische informatiebeveiliging
Top 10 tips voor interne audits
Top 10 tips voor het aanpakken van faalkosten
10 tips over risico’s en kansen
Quikscan ISO27001